|
|
1 maart 2016
Vlaamse Ouderenraad - Overzicht toekenning relevante rechten voor senioren
Deze lijst beperkt zich
hoofdzakelijk tot rechten die kaderen binnen de Vlaamse en federale
bevoegdheden en besteedt dus bijna geen aandacht aan rechten die
toegekend worden vanuit het provinciaal en lokaal niveau. Deze lijst is
vrij lang. Het is voor iedereen nuttig deze lijst aandachtig door te
lezen.
I. Pensioenen
Rustpensioen
Uitkering na pensionering.
èAutomatische aanschrijving, uitgaande van pensionering op 65 jaar
èVroeger, later of verblijf in het buitenland : zelf aanvragen bij gemeente of RVP
Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO)
De inkomensgarantie voor ouderen - IGO -biedt financiële hulp
aan personen van 65 jaar of ouder die zelf niet over
voldoende middelen beschikken.
èAutomatische onderzoek door RVP zodra pensioengerechtigde leeftijd bereikt wordt
èMomenteel : het retroactief onderzoek van de mensen die bij de invoering ervan reeds gepensioneerd waren, is lopende
èMogelijkheid : zelf aanvragen bij gemeente-bestuur of RVP
Overlevingspensioen
Uitkering na het overlijden van de huwelijkspartner.
èAmbtshalve onderzoek in bepaalde omstandigheden : Indien
overledene recht had op rustpensioen (of dit aangevraagd had) OF indien
u recht hebt op echtscheidingpensioen (of dit aangevraagd hebt)
èAanvraag indienen : bij RVP (gewestelijk kantoor, zitdag of online) of bij gemeente-bestuur
Pensioen van de uit echt gescheiden echtgenoot
Bij een echtscheiding kunnen ex-echtgenoten onder bepaalde voorwaarden
recht hebben op een pensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot, als
aanvulling op hun gewoon rustpensioen.
èAmbtshalve onderzoek in bepaalde omstandigheden : bij aanvraag
van persoonlijk rustpensioen, overlevingspensioen of IGO OF indien de
rechthebbende op het moment van echtscheiding een pensioen als
feitelijk gescheiden echtgenoot ontvangt en bij de echtscheiding 65
jaar is
èAanvraag indienen : bij RVP (gewestelijk kantoor, zitdag of online) of bij gemeente-bestuur
Pensioen als feitelijk gescheiden echtgenoot
Onder bepaalde voorwaarden is het bij een feitelijke scheiding mogelijk
om een deel van het pensioen van de echtgenoot te genieten. Wel moet de
echtgenoot van de aanvrager effectief recht hebben op een rustpensioen
werknemer of zelfstandige.
èAmbtshalve onderzoek in bepaalde omstan-digheden :
* wanneer de rechthebbende een aanvraag voor een rustpensioen of IGO indient
*als de echtgenoot op het ogenblik van de feitelijke scheiding een rustpensioen aan het gezinsbedrag geniet
*als de rechthebbende zelf een pensioen als werknemer of zelfstandige,
een gewaarborgd inkomen of een IGO geniet op het ogenblik dat de
echtgenoot zijn pensioen aanvraagt
*als op het ogenblik van de feitelijke scheiding beide echtgenoten een
pensioen als alleenstaande genieten in de regeling voor werknemers of
zelfstandigen
*als de scheiding zich voordoet op het ogenblik dat de pensioenaanvraag aan-hangig is
*wanneer de echtgenoot in de gevangenis is opgesloten, in een gesticht
ter bescherming van de maatschappij is opgenomen, of als geesteszieke
onderworpen is aan een beschermingsmaatregel
è Als de echtgenoot geen aanvraag voor een rustpensioen heeft
ingediend hoewel hij de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt, dan kan de
rechthebbende op een pensioengedeelte als feitelijk gescheiden
echtgenoot een aanvraag in zijn plaats doen.
II. Welzijn en gezondheid
Verhoogde tegemoetkoming voor gezondheidszorgen
Het systeem van de verhoogde verzekering-tegemoetkoming maakt de
gezondheidszorg voor bepaalde personen goedkoper : minder remgeld,
derdebetalersysteem en een lager plafond voor maximumfactuur medische
kosten. Vanaf 1 januari 2014 is er een nieuwe vereenvoudigde regeling.
De vroegere 'Verhoogde tegemoetkoming' en het 'OMNIO-statuut'
verdwijnen en worden vervangen door deze 'Verhoogde
ver-zekeringtegemoetkoming'.
è Automatisch indien er reeds een sociale uitkering is (o.a. IGO)
è Aanvragen bij ziekenfonds, mits voldaan aan voorwaarden m.b.t.
situatie en inkomen Tegemoetkoming voor Hulp aan Bejaarden (THAB)
De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden wordt toegekend aan personen
met een handicap van 65 jaar of ouder, die bijkomende kosten hebben
vanwege een vermindering van hun zelfredzaamheid.
è Zelf aanvragen bij gemeentebestuur of ziektefonds
è Geen automatische periodieke herziening zoals bij
Integratietegemoetkoming (IT), zelf wijzigingen in gezin, inkomsten,
gezondheid, … doorgeven.
Zorgverzekering
Wie zwaar zorgbehoevend is, kan via de Vlaamse zorgverzekering een
tegemoetkoming van 130 euro krijgen in de kosten voor niet-medische
verzorging.
è Automatische toekenning aan wie beroep doet op dienst voor gezinszorg, aanvullende thuiszorg of logistieke hulp
è Anderen : aanvragen bij zorgkas, zowel voor mensen in residentiële zorg als thuiszorg
è Bij aanvraag is attest van zorgbe-hoevendheid of
verblijfsattest residentiële voorziening nodig als bewijs van
zorgbe-hoevendheid
Zorgverzekering – Verlaagde bijdrage
Wie recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg of
op het OMNIO-statuut, betaalt een lagere bijdrage voor de
zorgverzekering.
è Automatisch toegepast door zorgkas indien verhoogde verzekeringstegemoetkoming
Maximumfactuur – Sociale maximumfactuur
De maximumfactuur (MAF) zorgt ervoor dat een gezin per jaar voor
verzekerde en noodzakelijke gezondheidskosten niet meer zal moeten
uitgeven dan een bepaald bedrag (tussen 450 en 1 800 euro). Voor
bepaalde doelgroepen (IGO, THAB, …) is een sociale
maximumfactuur voorzien, met een extra bescherming van 450 euro en
snellere terugbetaling.
è Automatisch toegepast door ziekenfonds
II. Welzijn en gezondheid
Globaal Medisch Dossier
Een Globaal Medisch Dossier (GMD) is een elektronisch medisch
dossier van de patiënt bij zijn huisarts. Voor de
patiënt levert het Globaal Medisch Dossier een
financieel voordeel op. U betaalt 30% minder remgeld
wanneer u naar de dokter gaat. Voor 75-plussers en chronisch
zieken geldt die vermindering ook bij een huisbezoek.
è Aanvragen bij huisarts, betaling van 29,57 euro maar terugbetaald door ziekenfonds
Gezinszorg en aanvullende thuiszorg
Iedereen die in zijn thuissituatie vanuit een bepaalde zorgbehoefte
nood heeft aan hulp, kan zich richten tot een dienst voor gezinszorg en
aanvullende thuiszorg.
è Aanvragen bij erkende dienst
è Toekenning hulp na sociaal onderzoek, herhaling om de twee jaar
Zorgforfait voor chronisch zieken
Chronisch zieken die hoge medische kosten hebben en sterk afhankelijk
zijn van de hulp van anderen, kunnen een beroep doen op het zorgforfait
voor chronisch zieken.
è In principe automatisch toegekend door ziekenfonds
è Verlies aan zelfredzaamheid kan niet bekend zijn bij
ziekenfonds, in dat geval aanvraag voor thuisverpleging, THAB, …
doen.
Incontinentieforfait
De ziekteverzekering betaalt jaarlijks een forfaitair bedrag voor
materiaal voor wie zijn urine niet (voldoende) kan ophouden. Er zijn
twee soorten : het incontinentieforfait voor zwaar zorgbehoevenden en
het forfait voor niet zorgafhankelijke personen.
è Zwaar zorgbehoevende : Automatisch uitgekeerd door ziekenfonds
aan de leden waarvan het ziekenfonds weet dat ze aan de voorwaarden
voldoen. Anders vragen via thuisverpleger of maatschappelijke dienst
ziekenfonds.
è Niet zorgbehoevend : met formulier ingevuld door huisarts aanvragen bij ziekenfonds
Gemeentelijke mantelzorgpremie
Een gemeentelijke mantelzorgpremie is een bedrag dat maandelijks of
jaarlijks wordt toegekend aan een mantelzorger. Verschil-lende
gemeentes beschikken nu al over een gemeentelijke mantelzorgpremie,
maar toch bestaat dit in een aantal gemeentes nog niet.
è Uitbetaald door de gemeente of het OCMW
III. Levenseinde
Begrafenisvergoeding
Bij het overlijden van een gepensioneerd statutair ambtenaar wordt als
compensatie voor de begrafeniskosten een vergoeding uitgekeerd.
è Automatisch toegekend door de PDOS aan langstlevende echtgenoot
è Nabestaanden (of bij gebrek daaraan : derden die de begrafeniskosten hebben gedragen) moeten dit aanvragen.
Palliatief forfait – Toelage voor thuis-verzorging
Soms willen mensen liever thuis sterven dan in een ziekenhuis. Thuis
brengt dat extra kosten met zich mee. Daar kunt u een 'forfait
palliatieve zorg' voor krijgen. Gedurende 1 of 2 maanden krijgt u dan
extra geld voor geneesmiddelen, verzorging en hulp-middelen.
è Huisarts moet standaardformulier naar adviserend geneesheer ziekenfonds sturen
IV. Mobiliteit
De Lijn : gratis Omnipas 65+ (tot 01/09/2015)
Gratis vervoer met De Lijn.
è Wordt automatisch toegekend, mits MOBIB-kaart in bezit/aangevraagd.
è Vanaf 1 september 2015 : gratis abonnement De Lijn wordt afgeschaft, betalend abonnement aanvragen (50 euro).
è Personen met een handicap (incl. THAB-gerechtigden) krijgen automatisch een gratis abonnement toegekend.
MIVB: 65+ abonnement en 65+ RVV/ OMNIO abonnement
De MIVB hanteert een goedkoper tarief voor ouderen (€ 60), en een
gratis tarief voor ouderen die genieten voor een verhoogde
tegemoetkoming voor gezondheidszorgen.
è Aanvragen in een van de verkooppunten (BOOTIK) of online (MyBOOTIK)
NMBS – Seniorentarief
Personen van minstens 65 jaar reizen met een seniorenbiljet aan een
voordelig tarief met de trein (op weekdagen enkel na 9u). 6 euro voor
een heen- en terugrit.
è Aan te kopen in elk station of via internet
NMBS – Kaart verhoogde tegemoetkoming
De NMBS biedt 50% korting op de prijs van een standaardbiljet voor
personen met een verhoogde tegemoetkoming op vertoon van de
kortingskaart.
è Aanvragen aan het loket, op vertoon van een attest van het ziekenfonds
Parkeerkaart
Met een parkeerkaart voor personen met een handicap kan je parkeren op
voorbehouden plaatsen. Dat kan zowel als chauffeur of als
passagier.
è Indien reeds dossier bij de FOD SZ of bewijs van andere instelling : online, telefonisch of per post aanvragen
è Geen dossier: aanvragen bij ziekenfonds, gemeente, OCMW of Sociaal Huis
Mindermobielencentrale
Dit is een dienstverlening aangeboden door de gemeente, het OCMW of een
andere organisatie. Het doel is om verplaatsings-mogelijkheden aan te
bieden aan mensen met een laag inkomen en een beperkte mobiliteit. Niet
in elke gemeente is een minder-mobielencentrale aanwezig.
è Lid worden voor € 10 per jaar of €5 per 6 maanden, plus betaling per rit
è rit op voorhand telefonisch aanvragen
Diensten voor Aangepast Vervoer (ODAV)
Wie niet zelfstandig het openbaar vervoer kan gebruiken, kan
in Vlaanderen en Brussel een beroep doen op een dienst Aangepast
Vervoer.
è rechtstreeks aanvragen bij een erkende dienst
‘’Aangepast Vervoer’’ binnen het vervoersgebied
waar je woont (telefonisch, per post of per mail)
V. Wonen
Belastingvrije som bij opvang van een ouder familielid
Een ouder familielid (65+, beperkte bestaans-middelen) die wordt
opgenomen in het gezin van de kinderen of kleinkinderen kan fiscaal ten
laste worden beschouwd. U krijgt dan een toeslag op de belastingvrije
som van 2.890 euro (aanslagjaar 2013, inkomsten 2012).
è Zelf opnemen in de belastingaangifte
Aanpassingspremie voor de woning van bejaarden
Voor ouderen kan het nodig zijn hun woning aan te passen
aan hun fysieke noden. De Vlaamse aanpassingspremie voor
bejaar-den helpt u hierbij.
è Zelf online aanvragen bij het agentschap Wonen Vlaanderen binnen het jaar na afloop van de aanpassingswerken
Renovatiepremie en verbeteringspremie
Vlaamse premies voor wie de eigen woning wil verbeteren of renoveren.
è Zelf online aanvragen bij het agentschap Wonen Vlaanderen binnen het jaar na afloop van de aanpassingswerken
Belastingvermindering bij energiebesparende investeringen
Sinds aanslagjaar 2014 werd de belasting-vermindering voor alle
energiebesparende uitgaven afgeschaft behalve die voor dakisolatie.
Deze investeringen kunnen in aanmerking komen voor een
belasting-vermindering. Als u belastingplichtig bent en bepaalde
uitgaven doet voor een rationeler energiegebruik in een woning waarvan
u eigenaar of huurder (of naakte eigenaar, bezitter, erfpachter,
opstalhouder, vrucht-
gebruiker) bent, krijgt u de vermindering toegekend.
è Zelf opnemen in de belastingaangifte
Energielevering - Sociale maximumprijs gas en elektriciteit
Sommige gezinnen en personen genieten van verlaagde elektriciteits- en
aardgasprijzen : de sociale maximumprijzen of sociale
tarieven. Deze tarieven liggen een stuk lager dan de normale
elektriciteits- en gasprijzen.
è Automatisch toegekend indien (o.a.) IGO of THAB
Tegemoetkoming in de huurprijs
De tegemoetkoming in de huurprijs of huursubsidie ondersteunt mensen
met een laag inkomen die verhuizen van een slechte, onaangepaste woning
naar een goede, aangepaste woning.
è Aanvragen via Wonen Vlaanderen
Huurpremie voor kandidaat-huurders van een sociale woning
Kandidaat-huurders voor een sociale woning ontvangen een premie wanneer
zij bijna vier jaar op de wachtlijst staan voor een sociale woning.
è Rechthebbenden worden automatisch gecontacteerd, enkel document invullen en gegevens bezorgen
è De tegemoetkoming in de huurprijs kan niet gecumuleerd worden met de Vlaamse huurpremie.
Woonbonus – Aftrek belastingen voor enige woning
Wie een hypothecaire lening afsluit voor het verwerven (= aankopen,
bouwen, vernieuw-en of het betalen van successierechten of
schenkingsrechten) van een eigen en enige woning, kan een
belastingvermindering krijgen gedurende de looptijd van de lening.
è Zelf opnemen in de belastingaangifte
Vrijstelling voor de heffing op afvalwater
Iedereen die water verbruikt van een watermaatschappij of een eigen
water-winning, of water loost, moet een bijdrage voor de zuivering van
het afvalwater betalen (inbegrepen in factuur watermaatschappij). Recht
op een vrijstelling hiervan is er voorzien voor (o.a.) mensen die de
IGO of THAB genieten.
è Kan automatisch toegekend worden door de Vlaamse Milieumaatschappij
è Wie toch een heffingsbiljet ontvangt, kan binnen de 3 maanden
een vrijstelling aanvragen. Vrijstellingsaanvraag indienen en
kopie van het jaarlijks attest uitgereikt door de RVP (voor IGO) of FOD
Sociale Zekerheid (voor THAB) toevoegen.
VI. Participatie
Cultuurkorting 55+
Personen ouder dan 55 jaar krijgen korting bij deelname aan culturele
activiteiten die via het Vlaams Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor
Jeugd en Volwassenen financieel worden ondersteund.
è Vertonen van identiteitskaart
è Wordt niet altijd vermeld bij korting-categorieën, logo Vlaamse overheid op affiche kan indicatie zijn
Volwassenenonderwijs - Vrijstelling inschrijvinggeld
In het volwassenenonderwijs bedraagt het inschrijvingsgeld standaard
1,15 euro per lestijd. Sommige cursisten moeten geen of een
ver-minderd inschrijvingsgeld betalen (o.a. leefloon, handicap,
…).
è Aanvragen bij onderwijsinstelling, met attest van betreffende uitzonderingscategorie
Sociaal telefoontarief - Telefoonkaart voor leefloners
Het sociaal telefoontarief is een verminderd tarief dat sinds 1 juli
2005 door elke telefoonoperator moet toegekend worden aan een aantal
categorieën van personen (o.a. 65-plussers met inkomen onder grens
verhoogde tegemoetkoming + afh van gezinssituatie).
è Aanvragen bij telecomoperator, wordt onderzocht door het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie.
Bron : Vlaamse Ouderenraad
Staf Mertens
Voorzitter LSL
|
|
